First things first! De materialiteitsanalyse

Geschatte leestijd 3 minuten   

Geschreven door Helena Ranängen

Voor veel bedrijven is het interpreteren en prioriteren van duurzaamheidsdoelstellingen een grote uitdaging. Het wordt nog ingewikkelder wanneer ook rekening moet worden gehouden met de eisen van lokale belanghebbenden. Een mogelijk antwoord op deze uitdaging is de zogenaamde materialiteitsanalyse. In een materialiteitsanalyse wordt elk aspect, bijvoorbeeld veiligheid en gezondheid op het werk, beoordeeld in termen van 'relevantie voor belanghebbenden' en 'relevantie voor het bedrijf'. 

Mijn collega's en ik onderzoeken hoe bedrijven hun duurzame ontwikkeling aanpakken en welke duurzaamheidsaspecten zij prioriteit geven. Tot nu toe is er geen gestandaardiseerd kader voor het uitvoeren van een materialiteitsanalyse, maar er bestaan wel allerlei methoden om duurzaamheidsaspecten te beoordelen. 

Om u een goede basis te bieden voor het ontwikkelen of optimaliseren van uw eigen methode, zal ik de relevante stappen van ons werk toelichten aan de hand van het voorbeeld van een bedrijf uit de Scandinavische mijnbouwindustrie, waarbij ik me specifiek richt op de beoordeling van veiligheid en gezondheid op het werk.

Wat is een essentieel aspect van duurzaamheid?

Materiële duurzaamheidsaspecten zijn economische, milieu- of sociale aspecten die een bedrijf kan beïnvloeden of waardoor het kan worden beïnvloed. Het kan ook een aspect zijn dat de beoordelingen en beslissingen van belanghebbenden aanzienlijk beïnvloedt.

Stap #1: Lijst van duurzaamheidsaspecten

Ons doel is een duurzaamheidsaspectenmatrix op te stellen die relevant is voor het specifieke bedrijf op basis van een lijst van alle duurzaamheidsaspecten. Daartoe onderzoeken wij duurzaamheidsinitiatieven, richtlijnen en instrumenten voor duurzaamheidscommunicatie, waarvan sommige betrekking hebben op één onderwerp, bijvoorbeeld ISO 14001 voor milieubeheer en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties. Andere hebben betrekking op verschillende onderwerpen, zoals het GRI-kader, het Global Compact van de VN of ISO 26000. Aanvullende duurzaamheidsaspecten worden geïdentificeerd via een literatuurstudie van relevant onderzoek naar duurzaamheidscriteria en -indicatoren voor een specifieke bedrijfstak. De geïdentificeerde aspecten worden vervolgens gecategoriseerd in opeenvolgende kernonderwerpen. "Gezondheid en veiligheid op het werk" wordt bijvoorbeeld ingedeeld bij het kernthema "Arbeidspraktijken":

Stap #2: Management-workshops

De lijst met duurzaamheidsaspecten wordt vervolgens gebruikt als basis voor workshops met het managementteam. Hen wordt gevraagd het belang van elk aspect te beoordelen en het belang ervan voor het succes van het bedrijf in te schatten op een schaal van 1 tot 5, waarbij 1 "niet belangrijk" is en 5 "zeer belangrijk". Voor het kernthema "Arbeidspraktijken" laat de onderstaande grafiek in dit voorbeeld zien dat "Gezondheid en veiligheid op het werk" evenals "Beloning" en "Gelijkheid" als zeer belangrijk werden beoordeeld.

Stap #3: Interviews met stakeholders en enquêtes

Het managementteam identificeert en groepeert hun stakeholders en prioriteert vervolgens hun eisen in termen van macht, legitimiteit en urgentie. Mijn collega's en ik evalueren vervolgens de relevante duurzaamheidsaspecten door middel van gestructureerde interviews en enquêtes met de externe en interne belanghebbenden van het bedrijf, die in dit geval konden kiezen of zij liever telefonisch geïnterviewd wilden worden of de enquête per e-mail wilden invullen. Wij raden bedrijven aan diepgaande interviews te houden met hun stakeholders om de nauwkeurigheid te waarborgen en meer informatie te verzamelen over de bedrijfsachtergrond. Beide taken zijn relevant voor het "evaluatieproces" en ondersteunen strategische beslissingen inzake maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) ofwel Corporate Social Responsibility (CSR).

Stap #4: Stakeholders en zakelijke succesmatrix

De combinatie van beide assessments laat zien welke aspecten significant belangrijk zijn voor zowel stakeholders als voor het succes van het bedrijf. Factoren zoals "Gezondheid en veiligheid op het werk", die in de rechterbovenhoek van de matrix staan, zijn op beide assen van wezenlijk belang en moeten in de duurzaamheidsstrategie van het bedrijf prioriteit krijgen. De uiteindelijke matrix van onze casestudy omvat 60 aspecten uit 7 kernthema's. Om het echter eenvoudig te houden en de vraag te beantwoorden "Moet in onze strategie voor duurzaamheidsbeheer veiligheid voorop staan?" toont onderstaand voorbeeld alleen de resultaten van "Arbeidspraktijken":

Conclusie

De in dit artikel gepresenteerde aanpak kan worden gebruikt als kader om de kwaliteit van materialiteitsanalyses te waarborgen. Het is echter belangrijk te benadrukken dat bedrijven hun duurzaamheidsaspecten moeten evalueren en hun materialiteitsbeoordeling regelmatig moeten bijwerken om de materialiteit te bepalen en prioriteiten vast te stellen.