Welke invloed heeft het EU-kader voor gezondheid en veiligheid op bedrijven?

8 minuten14/07/23

Als bedrijf bent u onderworpen aan talloze regels, nationale en internationale wetten en wetswijzigingen. Dit geldt ook voor gezondheid en veiligheid op het werk. Veilige werkomstandigheden en werkprocessen maken bijvoorbeeld deel uit van de vierde doelstelling "Eerlijk werk en economische groei" van de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Agenda 2023 van de VN. In de Europese Unie worden deze kwesties behandeld door het EU-OHSA - het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk. Nu ESG-rapporten volgens de CSRD steeds relevanter worden voor veel organisaties, is het voor bedrijven essentieel om goed een overzicht te hebben van alle veranderingen op dit gebied.

Op 28 juni 2021 lanceerde de Europese Commissie officieel haar nieuwe strategische kader voor gezondheid en veiligheid op het werk 2021-2027 - in de volksmond ook wel "EU-wetgeving inzake gezondheid en veiligheid" genoemd - om de gezondheid en veiligheid van werknemers te waarborgen in een veranderende arbeidswereld, en met name in verband met de Covid-19 pandemie. De "Europese pijler van sociale rechten" benadrukt in zijn 10e principe dat "werknemers recht hebben op een hoog niveau van bescherming van hun gezondheid en veiligheid op het werk". Tijdens de Sociale Top van Porto op 7 mei 2021 bevestigden alle partners hun vastberadenheid om het Europese kader voor sociale rechten en een sterk sociaal Europa te implementeren. Zij verplichten zich ertoe eerlijke en duurzame concurrentie op de interne markt te bevorderen, onder meer door gezonde werkplekken en een gezond milieu.

Wat verandert er in het wetgevingskader voor gezondheid en veiligheid?

Het vorige strategisch kader van de EU voor gezondheid en veiligheid op het werk (2014-2020) was onder meer gericht op de preventie van beroepsziekten, de aanpak van demografische veranderingen en de tenuitvoerlegging van wetgeving. Tot de belangrijkste resultaten behoren drie opeenvolgende actualiseringen van de richtlijn betreffende carcinogene en mutagene agentia, richtsnoeren en onlinetools voor werkgevers die zijn ontwikkeld door het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA), onder meer over COVID-19. 

Het wetgevingskader voor gezondheid en veiligheid is gebaseerd op bijdragen van een groot aantal belanghebbenden. Deze omvatten een verslag van EU-OSHA over nationale strategieën voor gezondheid en veiligheid op het werk, aanbevelingen en hoorzittingen in het Europees Parlement, verschillende conclusies van de Raad, uitwisselingen met de sociale partners en onafhankelijke deskundigen, een openbare raadpleging, evenals het advies van het Raadgevend Comité voor veiligheid en gezondheid op de arbeidsplaats en het Comité van hoge functionarissen van de arbeidsinspectie.

Wat zijn de belangrijkste doelstellingen voor de periode 2021-2027?

Het strategisch kader 2021-2027 richt zich op drie belangrijke overkoepelende doelstellingen:

• Anticiperen op en omgaan met veranderingen in de nieuwe werkwereld als gevolg van de milieu-, digitale en demografische transities.
• De preventie van arbeidsongevallen en beroepsziekten verbeteren.
• Beter voorbereid zijn op mogelijke toekomstige gezondheidscrises.

Wat betekenen deze doelstellingen voor jouw bedrijf?

Om deze doelstellingen te bereiken, is actie nodig op het niveau van de EU en de lidstaten, maar ook op sector- en bedrijfsniveau. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste prioriteiten op het gebied van:

• Verandering, 
• Preventie en 
• Bereidheid:

Anticiperen op en omgaan met verandering in de context van ...

• een vergrijzende Europese beroepsbevolking, waardoor werkomgevingen en taken moeten worden aangepast om gezondheids- en veiligheidsrisico's tot een minimum te beperken
• snelle technologische (en met name digitale) vooruitgang, die uitdagingen met zich meebrengt (risico op achteruitgang, meer opleidingsbehoeften, enz.) maar ook kansen biedt (integratie van gehandicapte werknemers, evenwicht tussen werk en privéleven, uitvoering en gebruik van arbobeleid via toegankelijke hulpmiddelen, bewustmaking en effectievere controles, enz.)
• veranderende manieren van werken, met name als gevolg van digitalisering, met een aanzienlijke toename van het aantal mensen dat op afstand werkt, waarvoor nieuwe en bijgewerkte arbo/welzijnsoplossingen en een herzien en aangepast regelgevingskader nodig zijn
• de toenemende ontwikkeling van robotisering en kunstmatige intelligentie, waardoor de risico's van de gevaarlijkste taken kunnen worden verminderd
• voortdurende klimaatverandering en de invloed daarvan op de arbeidsomstandigheden (bijv. extreme temperaturen, luchtvervuiling)
• snelle toepassing van draadloze en mobiele technologieën - en het toegenomen gebruik ervan voor werkdoeleinden - waardoor een grondiger analyse van de blootstelling van werknemers aan optische straling en elektromagnetische velden nodig is
• een aanzienlijke toename van psychosociale en ergonomische risico's, verergerd door de ontwikkeling van telewerken.

De preventie van beroepsziekten en ongevallen verbeteren, met name door ...

• het versterken van de preventiecultuur binnen organisaties in overeenstemming met de "Vision Zero"-aanpak van werkgerelateerde sterfgevallen in de EU
• benadrukken van de noodzaak om de oorzaken van ongevallen (inclusief bijna-ongevallen en gevaarlijke situaties) te analyseren en te identificeren, passende preventieve maatregelen te nemen, alle werknemers bewust te maken en op te leiden, en regelmatig te controleren of de OSH-richtlijnen op de werkplek correct worden toegepast
• bestrijding van de belangrijkste oorzaken van werkgerelateerde sterfgevallen, namelijk kanker en aandoeningen van de bloedsomloop (hartaandoeningen of beroertes), maar ook de opkomst van nieuwe risico's (obesitas, verslaving - alcohol, tabak, drugs)
• een betere aanpak en preventie van spier- en skeletaandoeningen (MSD's), waaraan steeds meer werknemers in de EU lijden
• actualisering van de blootstellingsdrempels voor gevaarlijke stoffen (met name CMR's) in het kader van de REACH-verordening en beoordeling van de risico's in verband met het gebruik ervan volgens de aanpak "één stof, één beoordeling
• het identificeren en bestrijden van discriminatie, intimidatie en geweld op de werkplek.

De voorbereidingsgraad verbeteren - snel reageren op (gezondheids)bedreigingen, waaronder ...

• risico's beoordelen en preventieve maatregelen vaststellen om de gevolgen van gezondheidscrises te beperken
• het regelgevingskader bijwerken zodat Covid-19 in alle EU-landen als beroepsziekte wordt erkend
• het aanmoedigen van bedrijven om draaiboeken op te stellen om te anticiperen op gezondheidscrises op de werkplek en deze te beheersen.

Impact van het kader op bedrijven

Zoals te zien is, zal het wetgevingskader voor gezondheid en veiligheid dat door de Europese Commissie is gedefinieerd voor 2021-2027 extra eisen stellen aan bedrijven in een toch al ingewikkelde economische context. Samengevat zijn dit de belangrijkste kwesties waar bedrijven nu al extra aandacht aan moeten besteden om te anticiperen op de mogelijke organisatorische en operationele gevolgen. Klik op een van de volgende vereisten hieronder voor een gedetailleerde beschrijving en om te ontdekken hoe u ze in uw organisatie kunt aanpakken:

Eis #1: Moderniseer en digitaliseer uw arboprocessen 

Vereiste #2: Anticiperen op een strenger regelgevend kader 

Vereiste 3: Identificeer en pak nieuwe risicofactoren aan 

Vereiste #4: Versterk uw preventiecultuur

Vereiste #1: Moderniseer en digitaliseer uw arboprocessen om de productiviteit en efficiëntie te verbeteren

We komen regelmatig bedrijven tegen die al een algemeen kader hebben dat hen in staat stelt om de verschillende onderwerpen met betrekking tot veiligheid en gezondheid op het werk te beheren: wettelijke verplichtingen identificeren en opvolgen, incidenten en ongevallen rapporteren, risicobeoordeling, beroepskwalificaties opvolgen, opleidingsplannen, technische inspecties, audits, preventieplannen, enz. 

Elk onderwerp wordt vaak onafhankelijk van de andere behandeld, in silo's, ook al zijn er duidelijk verbanden nodig vanuit operationeel oogpunt. De tijd die nodig is om informatie te verzamelen en te consolideren in de fabrieken, de vestigingen of op de bouwplaatsen is erg hoog en de bronnen van fouten zijn talrijk - soms is de informatie gewoon niet beschikbaar omdat deze niet wordt gemeld vanuit het veld (bijvoorbeeld gevallen van gevaarlijke situaties). 

Om deze inefficiënties te overwinnen en de productiviteit, gegevenskwaliteit en analyserelevantie te verhogen, is er een geïntegreerde softwareoplossing nodig die speciaal gericht is op EHS/OHS-kwesties en die allesomvattend, gebruiksvriendelijk en schaalbaar is.

Vereiste #2: Anticipeer op een restrictiever regelgevend kader

Zoals hierboven vermeld, zullen een aantal regelgevende teksten die van toepassing zijn op veiligheid en gezondheid op het werk de komende jaren worden herzien (of gecreëerd) om de bescherming van werknemers te versterken en bedrijven aan te moedigen om rekening te houden met de opkomst van nieuwe risico's. Het zal met name nodig zijn om de ontwikkelingen op de volgende gebieden te volgen:

• waarschijnlijke herziening van de Machinerichtlijn, in het bijzonder met betrekking tot de risico's die voortvloeien uit de digitalisering van activiteiten en machines
• herziening van de richtlijn inzake arbeidsplaatsen en de richtlijn inzake beeldschermapparatuur tegen 2023
• aanscherping van de blootstellingslimieten
  • voor asbest in de richtlijn "Asbest op het werk" tegen 2022
  • voor lood en diisocyanaten in de richtlijn chemische agentia in 2022
• voor kobalt in de CMR-richtlijn in 2024
• het creëren van een wettelijk kader om de risico's te dekken die gepaard gaan met het gebruik van op AI gebaseerde systemen, met name voor het beheer van medewerkers (werving, ontwikkeling, enz.)

Vereiste #3: Identificeer en pak nieuwe risicofactoren aan

Het zal ook belangrijk zijn om rekening te houden met deze nieuwe kwesties in de risicobeoordelingen op basis van de activiteiten en identificatie van deze risico's binnen het bedrijf. Zoals aangegeven in het vorige punt, zal het nodig zijn om te anticiperen op

• de uitdagingen van telewerken, digitalisering en het recht om de verbinding te verbreken
• de vergrijzing van het personeelsbestand en de specifieke risico's die dit met zich meebrengt
• de toename van psychosociale risico's (isolement, burn-out, geweld op de werkplek, pesterijen, discriminatie, conflicten)
• ergonomie van de werkplek (spier- en skeletaandoeningen)

Vereiste #4: Versterk uw preventiecultuur

Risicopreventie is ook een belangrijke kwestie voor bedrijven in verband met de "Vision Zero"-aanpak van werkgerelateerde sterfgevallen. Prioriteiten voor actie zijn onder andere:

• Verbetering van de gegevensverzameling met betrekking tot letsel en ziekten op het werk
• Verdere analyse van de hoofdoorzaken van elk werkgerelateerd sterfgeval of letsel
• Het implementeren van en toezicht houden op de juiste uitvoering van veiligheidsinstructies voor intern en extern personeel (veiligheidsaudits, enz.)
• Nauwkeurige controle van de beroepskwalificaties die vereist zijn om de activiteiten uit te voeren (met name de activiteiten die het gevaarlijkst zijn of speciale expertise vereisen)
• Interne opleidingen opzetten en opvolgen (reglementair of specifiek voor de activiteiten van het bedrijf)

Hoe Quentic kan helpen bij deze onderwerpen

Als leverancier van geïntegreerde, modulaire en schaalbare softwareoplossingen voor EHS en ESG kan Quentic u helpen te voldoen aan de eisen van het wettelijke kader voor gezondheid en veiligheid en u in staat stellen de efficiëntie en betrouwbaarheid te verhogen bij het verzamelen, verwerken en analyseren van relevante informatie.

• Alle soorten incidenten rapporteren
• Informatie en rapportage consolideren
• Nieuwe risicofactoren integreren
• Voldoen aan de nieuwste wettelijke vereisten
• Nieuwe blootstellingsdrempels voor specifieke stoffen aanpakken