ESG-rapportage volgens de Corporate Social Responsibility Directive

7 minuten03/24/2023

De EU-richtlijn Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) betekent een aanzienlijke uitbreiding van de ESG-rapportageverplichtingen. De richtlijn heeft gevolgen voor een geleidelijk toenemend aantal organisaties - te beginnen met die welke onder de richtlijn betreffende niet-financiële rapportage (NFRD) vallen en uiteindelijk ook voor bedrijven van buiten de EU. De betrokken ondernemingen zullen moeten nagaan hoe hun strategie en bedrijfsmodel op duurzaamheidskwesties zijn afgestemd en hoe zij deze beïnvloeden. Voor het eerst zal het verplicht zijn een dubbele materialiteit toe te passen en over de hele waardeketen te rapporteren. De klok tikt. Bereid je voor!

Laten we eens kijken naar deze nieuwe richtlijn en de gevolgen ervan voor bedrijven: 

Wat is de CSRD?
Toepasbaarheid
Informatieverschaffing: welke informatie moet worden opgenomen in ESG-rapportage?
Europese Normen voor Duurzaamheidsrapportage (ESRS) voor CRSD
Hoe kan ik me voorbereiden op CSRD-rapportering?

Wat is de CSRD

Op 28 november 2022 gaf de Europese Raad officieel groen licht voor de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), nadat het Europees Parlement deze eerder had goedgekeurd. De Europese Commissie publiceerde deze nieuwe richtlijn, die betrekking heeft op de informatie die bedrijven moeten bekendmaken over hun duurzaamheidspraktijken, op 16 december 2022 in het Publicatieblad van de Europese Unie. De lidstaten hebben 18 maanden de tijd om de bepalingen ervan in hun nationale wetgeving om te zetten.

Deze richtlijn vervangt de bestaande richtlijn niet-financiële rapportage (NFRD) en is een belangrijke stap voorwaarts om van niet-financiële informatie een nieuwe hefboom voor bedrijfsprestaties te maken. Voor het eerst zullen de meeste Europese ondernemingen verplicht zijn gestandaardiseerde duurzaamheidsinformatie te rapporteren en te verifiëren. Uiteindelijk zullen zo'n 50.000 bedrijven hierdoor worden getroffen, terwijl het huidige systeem 11.700 bedrijven omvat. 

Samen met andere regelgeving, zoals de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) en de "Green Taxonomy", zal dit een aanzienlijke en blijvende impact hebben op de Europese economie en een domino-effect op andere mondiale economische zones.

Bedrijfsleiders zullen fundamentele veranderingen moeten doorvoeren in de manier waarop zij duurzaamheidsinformatie opstellen en communiceren. Zij zullen zowel een prospectieve (doelstellingen) als een retrospectieve visie moeten hanteren, waarbij zij nagaan hoe de activiteiten van het bedrijf de buitenwereld beïnvloeden en hoe externe factoren het eigen waardecreatieproces van het bedrijf beïnvloeden (het idee van "dubbele materialiteit").

Toepasbaarheid van de CSRD

Voor welke bedrijven zal het gelden en hoe wordt het toegepast? De CSRD zal uiteindelijk van toepassing zijn op ongeveer 50 000 bedrijven in Europa en omvat een progressieve uitvoeringsregeling die over meerdere jaren wordt gespreid om bedrijven, met name kleine en middelgrote ondernemingen, de tijd te geven zich voor te bereiden. 

De nieuwe regels zullen tussen 2024 en 2028 van toepassing worden op de verschillende betrokken bedrijven:

CSRD-informatieplicht: Welke informatie moet worden opgenomen in de ESG-rapportage?

De CSRD introduceert een belangrijk concept dat bekend staat als dubbele materialiteit. Dit houdt in dat bedrijven hun materiële ESG-kwesties moeten identificeren en beoordelen vanuit het oogpunt van de risico's en kansen die deze kwesties voor het bedrijf kunnen inhouden, maar ook vanuit het oogpunt van de gevolgen die zij kunnen hebben voor de samenleving en het milieu.

Europese normen voor duurzaamheidsverslaglegging (ESRS) voor CRSD

Volgens de CSRD moet de inhoud van ESG-verslagen voldoen aan de vereisten van de Europese normen voor duurzaamheidsverslaglegging (ESRS), die EFRAG momenteel ontwikkelt op basis van de volgende architectuur.

Deze omvat rapportage over drie gebieden

• Bedrijfsstrategie (de strategie en het bedrijfsmodel, bestuur en een analyse van de belangrijkste effecten, risico's en kansen), 

• Uitvoering van de strategie (beleid, doelstellingen, concrete acties en toegewezen middelen), 

• Prestaties (KPI's, waaronder die voor het toezicht op de verwezenlijking van de doelstellingen).

Het omvat drie onderwerpen

Bedrijven moeten rapporteren over:

• Milieukwesties 

• Sociale kwesties

• Bestuurlijke kwesties

Er zijn drie informatieniveaus

• Transversale normen, die verplicht zijn voor alle bedrijven die onder de richtlijn vallen. Zij zijn van toepassing vanaf het verslagjaar 2024. Deze 13 normen hebben betrekking op de volgende onderwerpen:

  • Algemene beginselen, algemene strategie, governance en materialiteitsbeoordeling;

  • Klimaatverandering, vervuiling, water en mariene hulpbronnen, biodiversiteit, gebruik van hulpbronnen en circulaire economie;

  • Eigen personeel (arbeidsomstandigheden, gelijke behandeling, respect voor mensenrechten), werknemers in de waardeketen, betrokken gemeenschappen, alsook consumenten en eindgebruikers;

  • Bestuur, risicobeheer, interne controle en zakelijk gedrag.

• Sectorspecifieke normen, die verplicht zijn voor alle bedrijven op basis van de sector waarin zij actief zijn. Deze normen worden momenteel ontwikkeld en zullen naar verwachting in juni 2024 beschikbaar zijn voor gebruik in het boekjaar 2025.

Bedrijfsspecifieke informatie, afhankelijk van de kwesties die het bedrijf belangrijk vindt en die niet in de rest van het ESG-verslag aan bod kwamen. Deze rapportage is facultatief.
Voor alle bekendgemaakte duurzaamheidsinformatie moet een prospectieve en retrospectieve blik worden gehanteerd. De informatie moet zowel kwalitatief als kwantitatief zijn. Bedrijven moeten ook rekening houden met de korte, middellange en lange termijn en met de hele waardeketen van het bedrijf.

De Europese Commissie zal verplichte ESG-rapportagenormen voor grote ondernemingen en afzonderlijke, evenredige normen voor kmo's vaststellen, overeenkomstig het evenredigheidsbeginsel.

Om het voor gebruikers van ESG-verslagen gemakkelijker te maken duurzaamheidsinformatie te vinden, moeten ondernemingen hun financiële overzichten en managementverslag in één XHTML-formaat opstellen en moet duurzaamheidsinformatie worden getagd met behulp van een numerieke taxonomie.

Hoe kan ik me voorbereiden op de CSRD-rapportage?

Voor bedrijven die reeds onderworpen zijn aan niet-financiële prestatieverklaringen, zal de rapportage dit jaar niet veranderen. Zij moeten echter meer inspanningen gaan leveren om gegevens en informatie te verzamelen en te consolideren, gezien het bredere scala van onderwerpen en indicatoren die onder de richtlijn vallen.

Als uw onderneming momenteel niet onderworpen is aan niet-financiële openbaarmakingsverplichtingen, volgen hier de drie belangrijkste stappen om u voor te bereiden op deze wijziging in de Europese regelgeving.  

1. Breid uw toezicht op de regelgeving uit tot uw ESG-kwesties 

Aangezien de regelgeving wordt ontwikkeld, zult u uw EHSQ-reglementaire monitoringsysteem moeten aanpassen om ESG-onderwerpen op te nemen. U kunt zich abonneren op een ESG-monitoringplatform en de inhoud toevoegen die u relevant acht voor uw huidige monitoring.  
 
Voor een effectieve controle moet u compliance-taken creëren met betrekking tot deze vereisten of aanbevelingen, deze kunnen toewijzen aan de mensen die verantwoordelijk zijn voor de evaluatie ervan, en vervolgens de bijbehorende preventieve/correctieve actieplannen kunnen opstellen. Sommige bedrijven hebben ISO 26000 en/of GRI-richtlijnen gebruikt om hun duurzaamheidsbeheersysteem te helpen verbeteren.

2. Identificeer de significante effecten en risico's in verband met uw ESG-kwesties

Begin zo snel mogelijk met het verzamelen van uw ESG-gegevens, zodat u niet overvallen wordt en snel een eerste interne beoordeling kunt maken op het gebied van: 

• Beschikbaarheid en kwaliteit van de vereiste gegevens en informatie;  
• Effecten, risico's en kansen met betrekking tot uw activiteiten en locaties, met een focus op dubbele materialiteit; 
• ESG-prestaties.  

Zoals gezegd bestrijken de CSRD-vereisten voor ESG-rapportage de gehele waardeketen van het bedrijf. Daardoor kan het verzamelen, beoordelen en rapporteren van gegevens al snel een ontmoedigende taak worden. Voor deze stap kan het nodig zijn de hulp in te roepen van gespecialiseerde adviesbureaus en te overwegen een deskundige softwareoplossing aan te schaffen om: 

• Stakeholder mapping uit te voeren;  
• Uw dubbele materialiteitsbeoordeling te transcriberen en uit te voeren;  
• De door de CSRD vereiste ESG-rapportage-indicatoren op te nemen;  
• Het opzetten en beheren van uw interne verzamel-, validatie- en consolidatieprocessen. 

3. CSRD Scope 3 emissies: Voer een broeikasgasemissiebeoordeling uit

Sommige bedrijven berekenen hun CO2-voetafdruk al. Zij kunnen gebruik maken van hun recentere verslag over broeikasgasemissies en dit uitbreiden tot scope 3, zoals vereist door de CSRD. Voor de anderen zal een eerste stap op basis van de CO2-voetafdruk voor de scopes 1 en 2 waarschijnlijk de juiste aanpak zijn, ook hier met het doel kleinere bedrijven geleidelijk in overeenstemming te brengen met deze nieuwe regelgeving.

CSRD gaat verder dan compliance

Naleving van de MVO-richtlijn vereist dat uw organisatie hard werkt, maar de resultaten zijn de moeite waard omdat u daarbij processen implementeert die duurzaamheid waarborgen. U zult ook profiteren van de acties die u onderneemt nog voordat u aan de richtlijn voldoet: De vereiste gegevens zullen u helpen de ESG-prestaties van uw bedrijf te beoordelen en de efficiëntie en besluitvorming te verbeteren. Door duurzaamheid in uw bedrijfsmodel en -processen te integreren, kan uw organisatie de relaties met belanghebbenden verbeteren, activiteiten stroomlijnen en haar reputatie beschermen.