Milieuprestatie-indicatoren en voorbeelden voor uw ESG-rapportage

7 Minuten 15.05.2023

Bedrijven worden beschouwd als belangrijke spelers op weg naar een algehele maatschappelijke verandering in de zin van meer duurzaamheid. De EU-Taxonomie en de bijbehorende wettelijke voorschriften hebben een classificatiesysteem voor duurzame bedrijfsactiviteiten gespecificeerd, met als doel de kapitaalstromen te sturen op een manier die duurzame ontwikkeling, klimaatneutraliteit, een circulaire economie en biodiversiteit ondersteunt. De druk om duurzaamheid aan te tonen in de context van ESG-prestaties neemt toe. De komende herzieningen van de duurzaamheidsrapportage (zoals uiteengezet in de richtsnoeren van de EU-CSRD) zullen ook de verplichtingen inzake niet-financiële rapportage uitbreiden tot een veel groter aantal ondernemingen. 

Bijna alle duurzaamheidsverslagen en elk ESG-verslag bevatten milieuprestatie-indicatoren die direct of indirect verband houden met de activiteiten van een onderneming. In dit artikel vindt u een gedetailleerd overzicht van diverse milieu-KPI's volgens GRI, EMAS en de richtsnoeren van de Europese Commissie.

Milieuprestatie-indicatoren: een overzicht

Wat milieurapportage betreft, verzamelen veel bedrijven al gegevens voor regelgevings- en vergunningsdoeleinden en via milieu- en energiebeheersystemen. Veel voorkomende indicatoren zijn onder meer luchtemissies die bij verbrandingsprocessen worden geproduceerd en die al worden geregistreerd voor emissieverslagen en monitoring. Dit betekent dat voor ESG-rapportage het wiel niet opnieuw hoeft te worden uitgevonden. Recente regelgeving op EU-niveau is immers gericht op compatibiliteit met gemeenschappelijke kaders. De richtsnoeren voor niet-financiële verslaglegging (2017/C 215/01) verwijzen expliciet naar de volgende KPI's:

• Energieprestaties en verbeteringen in de energieprestaties
• Energieverbruik uit niet-hernieuwbare bronnen en energie-intensiteit
• Broeikasgasemissies en broeikasgasintensiteit
• Emissies van andere verontreinigende stoffen (gemeten in absolute waarde en als intensiteit)
• Winning van natuurlijke hulpbronnen
• Effecten en afhankelijkheid van natuurlijk kapitaal en biodiversiteit
• Afvalbeheer (bv. recyclingpercentages)

Voorbeelden van milieu-KPI's volgens EMAS en GRI

De volgende tabel geeft een overzicht van mogelijke milieu-indicatoren. Voor een betere vergelijking kunnen de indicatoren worden gerelateerd aan een ander cijfer, bijvoorbeeld de bruto toegevoegde waarde of omzet, de totale productie van producten of het aantal medewerkers:

Energie-efficiëntie

Materiaal-efficiëntie

Emissies

Biodiversiteit

Water and wastewater

Afval

Klimaatprestatie-indicatoren

Het onderwerp klimaatneutraliteit neemt momenteel een belangrijke plaats in, hetgeen betekent dat klimaatgerelateerde rapportage in de toekomst zeer relevant zal worden. Bedrijven worden aangemoedigd klimaatgerelateerde informatie openbaar te maken, zodat klimaatgerelateerde risico's en kansen kunnen worden beoordeeld en intern de juiste beslissingen kunnen worden genomen. Vanuit het oogpunt van financiële dienstverleners moeten klimaatrisico's ook worden meegenomen in kredietwaardigheidsbeoordelingen, solvabiliteitsklassen en investeringsbeslissingen. Daartoe zijn al uitgebreide eisencatalogi opgesteld, waarvan sommige landen de toepassing door bepaalde ondernemingen verplicht stellen.

Overeenkomstig het concept van dubbele materialiteit kunnen risico's niet alleen ontstaan door negatieve klimaateffecten als gevolg van directe en indirecte broeikasgasemissies - met name door het gebruik van fossiele brandstoffen en productie-emissies bij de productie van cement en aluminium, maar ook in de chemische sector en door veranderingen in het landgebruik of het gebruik van meststoffen.

Anderzijds kunnen risico's ook negatieve gevolgen hebben voor een onderneming en zijn bedrijfsmodellen. In dit verband wordt een onderscheid gemaakt tussen fysieke risico's (bv. als gevolg van extreem weer, overstromingen, droogte en langetermijneffecten zoals temperatuurveranderingen, veranderingen in de biodiversiteit en veranderingen in de opbrengstcapaciteit van gebieden en bodems) en risico's in verband met de overgang naar een klimaatbestendige economie (bv. marktrisico's in de vorm van veranderingen in de vraag als gevolg van een verschuiving naar klimaatneutrale leveranciers en producten, politieke risico's van de uitvoering van verplichte energie-efficiëntievoorschriften, koolstofbelastingen, stijgingen van de energieprijzen, en technologische risico's zoals de migratie naar klimaatvriendelijker systemen voor aandrijving).

Volgens de taxonomie van de EU zijn de rapportagevereisten vastgelegd in afzonderlijke wetteksten ("gedelegeerde handelingen") die tot dusver algemeen beschikbaar zijn voor de openbaarmakingsvereisten en voor het rapportagegebied klimaatverandering. Ongeacht deze specificaties moeten ondernemingen rapporteren hoe groot het aandeel van hun ecologisch duurzame economische activiteiten is. De volgende KPI's moeten daartoe in aanmerking worden genomen overeenkomstig § 8 van de EU-Taxonomieverordening:

Omzet-KPI:
Aandeel van de netto-omzet uit producten of diensten die zijn afgestemd op de taxonomie. Deze KPI geeft een statisch overzicht van de bijdrage van de onderneming aan de milieudoelstellingen.

CapEx-KPI:
Aandeel van de huidige of toekomstige kapitaaluitgaven (CapEx-plan) van een activiteit van het bedrijf dat taxonomisch is afgestemd.

OpEx-KPI:
Aandeel van de operationele uitgaven in verband met taxonomie-gebonden activiteiten of CapEx-plan. Bedrijfskosten omvatten directe, niet-geactiveerde kosten voor onderzoek en ontwikkeling, renovatie, kortetermijnleasing, onderhoud en andere directe kosten in verband met het dagelijkse onderhoud van materiële vaste activa die nodig zijn om het continue en effectieve gebruik van deze activa te garanderen.

Door de Europese Commissie gebruikte klimaat-KPI's

De Europese Commissie beveelt, afhankelijk van een specifieke materialiteitsbeoordeling, een reeks prestatie-indicatoren aan die aansluiten bij de richtsnoeren van de TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures, opgericht door de Financial Stability Board van de G20:

TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures)

• Toepassing verplicht voor: premium beursgenoteerde bedrijven in het Verenigd Koninkrijk moeten rapporteren volgens de TCFD standaard.
• Een beperkt aantal van de AEX en Euronext bedrijven rapporteren ook volgens de TCFD-standaard.

Targets om het ambitieniveau aan te geven

Energie en uitstoot van broeikasgassen

Blootstelling aan fysieke risico's

Producten en diensten

Samenvatting

Wat de methode voor het verzamelen van gegevens voor de hierboven geschetste KPI's betreft, kan in het beste geval een groot deel van deze gegevens reeds beschikbaar zijn via operationele milieu- en energiebeheersystemen. Andere informatie kan worden gehaald uit emissieverslagen en andere wettelijk verplichte verklaringen, onder meer op het gebied van water/afvalwater, afval en emissiebescherming. De toegang tot deze gegevens vereist adequate platforms en processen voor gegevensuitwisseling. Levenscyclusbeoordelingen en andere daarvan afgeleide procedures, zoals Product Environmental Footprint (PEF) en Organization Environmental Footprint (OEF) analyses, maken het ook mogelijk uitgebreidere milieubeoordelingen te maken. In de regel volgt u uw KPI's stap voor stap. Dit betekent dat u niet vanaf het begin alle in dit artikel gepresenteerde gebieden en indicatoren zult kunnen bestrijken. Stel daarom eerst een materialiteitsanalyse op en begin met de milieukernindicatoren die voor uw bedrijf van materieel belang zijn. Het doel is om zowel uw gegevensbestand kwalitatief als kwantitatief voortdurend te verbeteren en het milieueffect van uw bedrijf te optimaliseren. Met een goede set milieu-indicatoren en professioneel milieubeheer bent u goed op weg om uw maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en uw stakeholders te overtuigen met passende rapporten en cijfers.